استانداردهای کف کاذب

در طراحی زیرساخت مراکز داده (دیتاسنتر)، کف کاذب یکی از اجزای کلیدی برای مدیریت کابل‌کشی، توزیع جریان هوا، ایزولاسیون الکتریکی و تسهیل تعمیرات به شمار می‌رود. با توجه به حساسیت بالا و تمرکز تجهیزات گران‌قیمت و حیاتی در دیتاسنترها، طراحی و اجرای کف کاذب باید مطابق با استانداردهای دقیق بین‌المللی و الزامات فنی باشد. این مقاله با نگاهی عمیق، جنبه‌های فنی استانداردهای کف کاذب را در سطح حرفه‌ای بررسی کرده و به نکاتی می‌پردازد که کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

انواع کف کاذب و کاربردهای آن در مراکز داده

کف کاذب معمولاً به صورت پنل‌هایی از جنس فلزی (معمولاً فولاد یا آلومینیوم) با پوشش‌های مقاوم و ضدالکتریسیته ساکن طراحی می‌شود. این پنل‌ها روی پایه‌های قابل تنظیم نصب می‌شوند تا یک فضای خالی بین کف اصلی و کف کاذب ایجاد کنند. ارتفاع این فضا بسته به نیاز دیتاسنتر بین ۱۵ تا ۱۰۰ سانتی‌متر متغیر است و معمولاً برای عبور کابل‌های شبکه، برق، سیستم‌های سرمایشی (جریان هوای سرد یا گرم) و حتی لوله‌های مکانیکی استفاده می‌شود. کف‌های مشبک (Perforated) نیز برای کمک به تهویه هوا در بخش‌هایی از دیتاسنتر کاربرد دارند.

مهم‌ترین استانداردهای مرتبط با کف کاذب

استاندارد ANSI/TIA-942: این استاندارد یکی از مراجع اصلی در طراحی دیتاسنتر است و الزامات دقیقی برای کف کاذب تعیین کرده است، از جمله:

ظرفیت باربری استاتیکی و دینامیکی
مقاومت سطح در برابر آتش
مقاومت در برابر الکتریسیته ساکن
قابلیت اتصال به سیستم ارتینگ
تأکید بر تعمیرپذیری و قابلیت جابجایی ماژول‌ها

استاندارد ISO 14644-1: مربوط به محیط‌های کنترل‌شده از نظر آلودگی ذره‌ای که در اتاق‌های حساس مانند اتاق‌های سرور تمیز اعمال می‌شود. این استاندارد توصیه می‌کند:

استفاده از مواد کم‌ذره و بدون ایجاد ذرات فرّار
نصب کف‌های بدون درز و مقاوم در برابر مواد شیمیایی تمیزکننده

استاندارد NFPA 75: استاندارد حفاظت در برابر آتش برای تجهیزات IT. طبق این استاندارد:

کف‌های کاذب باید حداقل دارای مقاومت آتش یک ساعته باشند.
مواد مصرفی باید ضدحریق باشند و در زمان آتش‌سوزی گاز سمی تولید نکنند.

الزامات فنی اجرایی در انتخاب کف کاذب

ظرفیت باربری: دیتاسنترها بار زیادی از تجهیزات را روی کف تحمل می‌کنند. بر اساس الزامات Tier III و Tier IV، هر متر مربع کف کاذب باید حداقل تا ۱۰۰۰ کیلوگرم بار نقطه‌ای را تحمل کند.

مقاومت الکتریکی سطح: سطوح باید دارای مقاومت مشخصی در محدوده آنتی‌استاتیک (۱۰^۶ تا ۱۰^۹ اهم) باشند تا نه بار الکتریکی ذخیره شود و نه تخلیه ناگهانی رخ دهد. استفاده از کف‌پوش‌های آنتی‌استاتیک یا نیمه‌رسانا به همراه اتصال مناسب به ارت اهمیت زیادی دارد.

ارتفاع کف کاذب: تعیین ارتفاع مناسب باید با توجه به تراکم کابل‌ها، مسیرهای هوارسانی و فضای لازم برای تجهیزات سرمایشی باشد. در اغلب مراکز داده ارتفاع کف ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر توصیه می‌شود، اما در مراکز داده بسیار بزرگ یا دارای سیستم سرمایش زیرزمینی، این مقدار می‌تواند به بیش از ۹۰ سانتی‌متر نیز برسد.

مواد سازنده پنل‌ها: انتخاب مصالح مقاوم در برابر خوردگی، سایش، آتش و الکتریسیته ساکن الزامی است. پنل‌های فولادی با پوشش اپوکسی آنتی‌استاتیک، یا پنل‌های آلومینیومی با ساختار لانه‌زنبوری از گزینه‌های متداول هستند.

پایداری و تراز بودن سطح: کف کاذب باید تحمل ارتعاش ناشی از رفت‌وآمد پرسنل یا عملکرد تجهیزات را داشته باشد و از ایجاد لرزش یا تغییر تراز در طول زمان جلوگیری شود. استفاده از پایه‌های قابل تنظیم دقیق و گیره‌های ثابت‌کننده از اهمیت بالایی برخوردار است.

الزامات ایمنی و نگهداری

اتصال زمین (Earthing): اتصال سیستم کف به زمین ایزوله یا زمین حفاظتی برای جلوگیری از تخلیه‌های الکتریکی خطرناک ضروری است.
نشتی هوا: در کف‌هایی که برای عبور جریان هوا استفاده می‌شوند، طراحی مانع از هدررفت هوا در مسیرهای غیرضروری باید لحاظ شود.
بازدید و سرویس دوره‌ای: بررسی تراز بودن کف، سلامت پنل‌ها، مقاومت سطح، اتصالات ارت و نشتی هوا باید در برنامه نگهداری سالانه گنجانده شود.
کنترل آلودگی: پنل‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که امکان نظافت دوره‌ای آسان فراهم باشد و از ایجاد گرد و غبار یا ذرات مضر جلوگیری شود.

راهکارهای نوآورانه در کف کاذب مراکز داده مدرن

برخی مراکز داده پیشرفته از کف‌های کاذب با سنسورهای داخلی برای پایش فشار هوا، نشتی آب، یا دما استفاده می‌کنند. این سنسورها اطلاعات لحظه‌ای را به سیستم مانیتورینگ مرکزی ارسال می‌کنند و در صورت بروز اختلال آلارم صادر می‌شود.

همچنین استفاده از پنل‌های ماژولار هوشمند که قابلیت تغییر چینش بدون نیاز به ابزار تخصصی را دارند، در مراکز داده با نیاز به چابکی بالا مورد توجه قرار گرفته‌اند.

کف کاذب در مراکز داده صرفاً یک زیرساخت مکانیکی نیست بلکه نقش اساسی در عملکرد الکتریکی، تهویه، امنیت و بهره‌وری بلندمدت ایفا می‌کند. رعایت استانداردهای تخصصی، انتخاب مصالح باکیفیت، طراحی مطابق با شرایط بومی و پیاده‌سازی حرفه‌ای از الزامات حیاتی برای موفقیت یک پروژه دیتاسنتر است.

شرکت فنی و مهندسی کارنو با سال‌ها تجربه در طراحی و اجرای کف‌های کاذب دیتاسنتر، آماده ارائه راهکارهای تخصصی مطابق با استانداردهای روز دنیا است. برای دریافت مشاوره فنی رایگان و بازدید از نمونه پروژه‌ها با ما در تماس باشید.

کارنو، زیرساخت مطمئن برای آینده دیجیتال شما

دیگر مشخصات استاندارد کف کاذب

با توجه به مکان و عملکرد کف کاذب به ۲ شکل معماری و تاسیساتی تقسیم می گردد، که به دلیل تفاوت های فراوانی که در این دو بخش وجود دارد، قصد داریم هر بخش را به صورت جدا بیان کنیم.

کف کاذب معماری – پدستال کف کاذب

در رابطه با کف کاذب معماری، تجهیزات و وسایل پانل رویی در شکل های گوناگونی می تواند وجود داشته باشد، مثل چوب، سنگ، بتن و … که معمولا استانداردها نسبت به تجهیزات و وسایل مورد نیاز بسیار گوناگون است. اما در این بخش به صورت ویژه ای فقط به مشخصه های فنی و همینطور الزامات پدستال که نقش نگهدارنده تجهیزات را بر عهده دارد می پردازیم. همانطور که گفته شد این نوع از پدستال ها اکثرا به صورت پلاستیک فشرده می باشند.

یکی از مزیت های اصلی این پدستال های از جنس پلاستیک امکان باربری آن هاست که باید به گونه ای باشد که پاسخگوی میزان بار در نظر گرفته شده در طراحی باشد. ( عددهایی که در زیر درون پرانتزها قرار داده شده است مشخصه های عمومی بازه زیادی از پدستال های ارائه شده از طریق کمپانی های مطرح در جهان است ) :

• جنس ماده ( پلاستیک فشرده شده )
• رنگ ماده ( سیاه)
• میزان قابل تغییر ارتفاع ( ۶ الی ۱۲۰ سانتی متر)
• اندازه : قطر قسمت ابتدایی آن (۱۵ cm) – قطر بخش پایینی یا همان نشیمن( ۲۰ cm)
• میزان مقاومتی که تحت فشار تحمل می کند ( تقریبا ۸۰۰ kg)
• تعیین سطح شیب ( از یک تا پنج درصد)
• میزان مقاومت محیطی( مقاوم بودن در مقابل جلبک، مواد چسبناک مانند قیر، اسیدها و ..)
• حد دمای مقدار دوره مشخص شده هنگام بهره برداری ( ۲۰ الی ۱۲۰ درجه سانتی گراد)

کف کاذب تاسیساتی

این بخش از کف های کاذب اکثرا در مکان هایی مثل اتاق برق و به شکل مخصوص در اتاق هایی که بخش مرکزی داده هستند مثل اتاق کنترل، اتاق شبکه، اتاق تلفن و … کاربرد دارند.

استانداردی که در اروپا با مشخصه DIN EN 12825 می باشد و جهت استفاده تجهیزات کف کاذب تهیه شده است روش انجام آزمایش پانل ها و همینطور پدستال های کف کاذب را شرح می دهد که با توجه به آن بالاترین مقدار باربری و پایه تقسیم شده تجهیزات کف کاذب تعیین می شود.

گفتنی است که قبل از این مورد هم استاندارد MOB( Method of Building Standard) از طریق آژانس psa (property services agency) در رابطه با کف کاذب جمع آوری شده بود، که نوعی استاندارد در گذشته جهت انجام کف کاذب در کشور انگلیس بوده و اکنون استاندارد DIN EN 12825 به شکل شگفت انگیزی در جهان جای آن را گرفته است.

شاخصه های اصلی و مطرح تجهیزات کف کاذب تاسیساتی که لزوما از طریق تامین کننده ها در اختیار مصرف کنندگان قرار داده می شود به صورت زیر است:

• قطر پانل رویه
• جحم میزان سطح تجهیزات کف کاذب
• اندازه های پانل های رویه و همینطور فاصله های پایه های متصل شده به کف از یکدیگر و پدستال ها
• باندی کف کاذب
• نوع و مقدار مقاومت کف کاذب در برابر فشارها
• جنس رویه پانل ها

و استانداردهای فوق هم جهت اجرای کف کاذب موجود است:
گفتنی است که استانداردهای گفته شده به شکل کامل شامل تمامی الزامات است و با در نظر گرفتن نوع کاربری کف کاذب و جنس کف کاذب ( کف کاذب آلومینیومی، کف کاذب فولادی و کف کاذب گالوانیزه) امکان دارد که بخشی از آن ها استفاده ای نداشته باشند که این موضوع با استفاده از طراح تعیین می گردد.